E-learning może być skutecznym narzędziem rozwojowym, jednak opracowanie dobrego e-szkolenia wymaga współpracy co najmniej dwóch specjalistów. O tajnikach e-learningu 2.0 rozmawiała Małgorzata Rzewuska z Martą Machalską, prezesem zarządu iPRO Sp. z o.o., pionierem e-learningu w Polsce.

1. Jak zaprojektować środowisko pracy sprzyjające wymianie wiedzy i doświadczenia? Na co tu przede wszystkim zwrócić uwagę?

Przy projektowaniu środowiska pracy i uczenia się należy pamiętać przede wszystkim o uczącym się Budując środowisko pracy sprzyjające uczeniu się należy założyć, że firma nie musi w pierwszej kolejności zajmować się rozwojem i karierą pracowników, a ma ono powodować, że będą oni mieć przeświadczenie, że to w ich interesie jest podnoszenie swojej wartości dla pracodawcy. Przy czym potrzebują oni wsparcia od szefa i organizacji, aby pracować i rozwijać się jednocześnie. Organizacja musi doceni wzrost wartości pracownika wartości dzięki nauce i aktywnemu uczestnictwu w dzieleniu się wiedzą i wspieraniu budowania organizacji uczącej się. Natomiast rolą szkoleniowców i hrowców jest zapewnienie dostępu do fachowej wiedzy oraz wszelkich zasobów informacyjnych by zarówno przełożeni i pracodawcy mogli wykonywać swoje zadania w firmie.

2. E-learning wciąż się zmienia, jednak nadal dla wielu osób kojarzy się z nudnym „przeklikiwanym” szkoleniem. Czy tak faktycznie jest? Jaki jest prawdziwy obraz dzisiejszego e-learningu?

Ludzie uczą się najefektywniej poprzez doświadczenie, tj. wtedy, kiedy w procesie poznawczym włączane są emocje odnoszące się do ich codziennych wyzwań z pracy lub z życia prywatnego. Przykładowo, kiedy tworzymy e-learningowy materiał szkoleniowy w zakresie standardów obsługi klienta wszystko musi odbyć się realistycznie. Tak jak w życiu: pracownik ma określone zadanie i musi na bazie dostępnej wiedzy i narzędzi (m.in. korzystając z komunikacji z innymi ludźmi) uzyskać tyle informacji, aby móc właściwie i sprawnie obsłużyć klienta. I znów… jak w życiu: podczas szkolenia pracownik podejmuje różne decyzje, nie zawsze poprawne. Niepoprawne działania mogą wynikać z różnych powodów, takich jak brak wiedzy, brak umiejętności rozstrzygnięcia (załatwienia) danej kwestii czy niewłaściwej postawy. Materiał szkoleniowy tworzy przestrzeń do treningu „na sucho”, gdzie człowiek ma szansę przećwiczyć różne sytuacje zawodowe, bezpiecznie popełnić błędy i zmodyfikować swoje działanie, a co za tym idzie zapewnić rzeczywistemu klientowi doskonałą obsługę.
Tak to wygląda w świecie idealnym. Obserwując rynek z pozycji klienta, ale też producenta tego typu rozwiązań, rzadko spotykam te rozwiązania zastosowane w praktyce. Jednak pojawiają się pierwsze jaskółki zwiastujące wiosnę. Co budzi nadzieję, że nowy e-learning – aktywne nauczenie – jest blisko.

3. Na ile rozwój technologii zmienia e-learning?

Technologia i jej permanentny rozwój zmienia wszystko: nasze nawyki, sposób komunikowania się, budowania relacji. Zmienia również sposób uczenia się. E-learning w kontekście nowego stylu życia staje się częścią naszej codzienności. Zawsze, kiedy jestem pytana, czym i jaki jest dzisiejszy e-learning odpowiadam, że to bardzo szerokie pojęcie. Każdy człowiek, który korzysta z urządzenia podłączonego do Internetu, nawet nie wie, że jest czynnym odbiorcą e-learningu. Sieci społcznościowe, gdzie wymieniamy się informacjami i uczymy się nawzajem w ten sposób, przeglądarki internetowe, you tube, niezliczone zasoby internetu – to nauka nieformalna, a wciąż e-learning. Z kolei wszystkie zasoby w postaci e-szkoleń, testów on-line, filmów instruktażowych etc. to nauka sformalizowana i też oczywiście e-learning. Co więcej, uczymy się gdzie chcemy i kiedy tylko mamy wolną chwilę. Dzięki rozwojowi technologii uniezależniliśmy się od czasu i miejsca. Żyjemy w wielkim e-learningowym świecie (ha ha ha) realizując ideę long-life learning.

4. Jak sprawić, by e-learning był efektywnym narzędziem rozwojowym?

To proste. Odwołam się znów do swojego doświadczenia. Kiedy w trakcie studiów, na zajęciach (zdaje się, że były to jakieś zajęcia z współczesnej humanistyki, omawialiśmy twórczość Gombrowicza) jeden z moich profesorów powiedział, że aby dobrze zrozumieć twórczość tego wielkiego twórcy, trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie: CO ON WTEDY WIDZIAŁ ZA OKNEM…? Teraz, po 20 latach jeszcze lepiej rozumiem, co mój profesor miał na myśli … Trzeba rozejrzeć się wokół siebie, popatrzeć jak żyjemy. Dać ludziom taki e-learning, który będzie ich wspierał w wykonywaniu zadań, a nie dokładał im kolejnych. Dać im dostęp do serwisów społecznościowych, tworzyć efektywne systemy zarządzania wiedzą – uspołecznościowić świat zdobywania wiedzy, wiedza musi być „pod ręką”. Otwórzmy się na mobile-learning - dziś każdy porusza się ze smartphonem w ręku. Jeśli uznamy e-learning naturalnym narzędziem codziennego funkcjonowania, mamy większą szansę na to, że ludzie będą z niego świadomie częściej korzystać – bo stanie się on dla nich źródłem wsparcia, a nie kolejnym zadaniem pt.: „O, rany! Kiedy ja jeszcze i na TO znajdę czas?”

5. Jakie błędy popełniają firmy wdrażające platformy e-learningowe? Na co zwrócić szczególną uwagę, by odnieść w tym obszarze sukces? W jaki sposób skutecznie wdrożyć e-learning w organizacji? Jak tworzyć środowisko nauczania on-line? Od czego zacząć, na co zwrócić uwagę? Kto w ten proces powinien być zaangażowany? Jakiej rady udzieliłaby Pani działom HR przymierzającym się dziś do wdrożenia e-learningu?

To pytanie wymagałoby oddzielnego artykułu a nie wywiadu, ale spróbuję zwrócić uwagę choć na kilka ważnych kwestii. Po pierwsze, na platformie nie można oszczędzać. Oszczędność bywa złudna. Co z tego, że dziś zapłacimy mniej, jeśli za rok okaże się, że mamy soft, który zostawia nas w tyle w stosunku do innych. Dziś chcemy mieć rozwiązanie, które umożliwia nam udostępnianie e-szkoleń, jutro okaże się, że chcemy mieć także pospinane ścieżki szkoleniowe spasowane z potrzebami rozwojowymi osób, grup etc. Po następnej chwili łapiemy apetyt na mobile-learning, social learning, gamifikację, learnifikację i w dodatku chcemy tym wszystkim zarządzać z jednego miejsca. Wtedy okazuje się, że nasza okazyjnie kupiona opensoursowa platforma już tego nie obsłuży. Kolejna sprawa to strach przed nowościami technologicznymi, jak np. rozwiązania cloud. A tutaj nie ma się czego obawiać. To właśnie kupiona usługa, taka jak LMS w chmurze, umożliwia nam utrzymanie zawsze aktualnego rozwiązania, zgodnie z najbardziej aktualnymi trendami.

6. W jakich organizacjach e-learning się sprawdzi, a w jakich niekoniecznie? Dlaczego?

Problem z e-learningiem może być jedynie w firmach czy instytucjach, w których brakuje dostępu do Internetu, sieci…Czy takie jeszcze są? Chyba nie. Zatem to moja odpowiedź :)

7. Czy e-learning jest dobrym narzędziem dla reprezentantów wszystkich pokoleń obecnych w wielu dzisiejszych firmach?

W 2020 roku w jednym miejscu pracy spotka się 5 pokoleń. Niemniej to młode generacje (XYZ) - już za kilka lat będą stanowiły znakomitą większość wszystkich pracowników. Te generacje są inne, wychowane w innym świecie. Środowisko pracy musi być dostosowane do potrzeb młodych pokoleń, aby wydobyć z nich cały potencjał. Sukces osiągamy jedynie dzięki ludziom, dając im możliwość samorozwoju i wydobywania z nich tego, co najlepsze! To jedyna szansa dla nowoczesnego biznesu i wielkie wyzwanie dla haeru! Dawno, dawno temu organizacje i sposoby ich działania były stabilne i zapewniały pracę na całe życie. Teraz struktury firm są płaskie, co umożliwia szybkie wdrażanie zmian, natychmiastowe angażowanie ludzi, delegowanie odpowiedzialności w dół. Procesy w biznesie rozwijają się wraz z technologią, a obsługa klienta podlega ciągłemu dostosowywaniu do dynamicznie zachodzących zmian społecznych. Tradycyjne podejście do nauczania coraz mniej nadąża za tempem, w jakim uczy się światowa gospodarka. Internet… to tam następuje stały przepływ wiedzy i wymiana informacji między ludźmi. Odpowiedzialność za uczenie się spoczywa dziś na pracownikach. I dotyczy to wszystkich… Na fali surfować będą ci, którzy sami podejmują inicjatywę uczenia się nowego… a jeśli uczenia się nowego, to też oduczania starego. Zatem e-learning wydaje się właściwym rozwiązaniem dla organizacji, która wspiera te procesy najszybciej i najefektywniej wpisuje się z codzienny styl funkcjonowania.