Pracownik wiedzy to dziś pojęcie nieaktualne, bo świat na tyle szybko się zmienia, że samo kolekcjonowanie informacji i doświadczenia nie wystarcza. Pracownika wiedzy zastępuje pracownik uczący się. Osoba, która potrafi szybko dotrzeć do informacji, dokonać ich selekcji, natychmiast zastosować w praktyce. Taka, która umie wyciągać wnioski z codziennych doświadczeń i na bieżąco korygować swoje działania.

Peter Drucker, guru nowoczesnego zarządzania, w 1959 r. zdefiniował pracownika wiedzy, jako osobę, „(…)która wkłada w pracę to, czego się nauczyła podczas systematycznej edukacji (pojęcia, idee i teorie), w odróżnieniu od człowieka, który wkłada w pracę umiejętności manualne lub siłę fizyczną.” Przez lata to pojęcie ewoluowało. Pracownikom wiedzy nie wystarczała sama edukacja szkolna, organizacje inwestowały w szkolenia. Było o tyle łatwiej, że jeden zawód wykonywało się przez lata, a jedynie pod wpływem zmian w technologii czy metodach pracy, doszkalano się.

W dzisiejszych czasach właściwie większość z nas ma status pracowników wiedzy. Automatyzacja wypiera z rynku osoby o niskich kwalifikacjach, trzeba mieć wyższe kwalifikacje. Według naukowców “czas życia” wiedzy to zaledwie jakieś pięć lat. Pod wpływem szybkich zmian i natłoku informacji, to co wiemy dezaktualizuje się. Niektórzy nawet twierdzą, że zanim studenci ukończą studia, ich wiedza nie jest już aktualna na rynku pracy. Nie można już “nauczyć się” czegoś na całe życie. Niezależnie od wieku, doświadczenia, trzeba nieustannie robić “update” swoich kwalifikacji.

Departamenty szkoleń nie są dziś w stanie w odpowiednim czasie zdiagnozować potrzeb szkoleniowych pracowników, zaplanować ich rozwoju i zrealizować go. Dziś każdy z pracowników sam jest odpowiedzialny za ciągłe podnoszenie wiedzy, nie tylko indywidualne, ale także społeczne - odbywające się w ramach sieci ekspertów i profesjonalistów, do których należy. Działy szkoleń i rozwoju są mu to w stanie jedynie ułatwić.

Najważniejsza staje się świadomość tego, jak się uczyć. Ale nie w sensie, jak studiować, tylko jak pozostawać na bieżąco. Co to oznacza? Trzeba umieć:

• budować nawyki umożliwiające uczenie się przez całe życie (pisaliśmy o tym w tekście "Jak uczyć się przez całe życie")
• wyciągać wnioski z wykonywanej pracy i uczyć się głównie na codziennych doświadczeniach,
• być na bieżąco w tym, co dzieje się w branży i branżach pokrewnych, nie tylko chodząc na konferencje i słuchając, co dzieje się “dziś”, ale też co będzie się działo “jutro” - taką wiedzę dają aktywnie wymieniające się opiniami i wiedzą środowiska profesjonalistów,
• rozpoznawać i wykorzystywać tzw. uczenie się ad hoc, nie zaplanowane, przypadkowe zdarzenia, które są dla nas nauką na przyszłość.

Pracownik wiedzy to pojęcie niewystarczające na dzisiejsze czasy VUCA (skrót pochodzi od słów: zmienność - volatility, niepewność - uncertainty, złożoność - complexity i niejednoznaczność - ambiguity). Powinno je zastąpić pojęcie Pracownik uczący się, czyli taki, dla którego docieranie do informacji, ich umiejętna selekcja, natychmiastowe stosowanie w praktyce są istotniejsze niż samo gromadzenie wiedzy.

Skrót wywiadu z Jane Hart dla iSpring Solutions’ Lidership Series. Jane Hart jest brytyjską ekspertką od społecznościowego uczenia się i nowoczesnych metod rozwoju, założycielką Centre for Learning and Performance Technologies.